Touto-bono
Salvia sclarea
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Erbo-di-bons-ome-blanc, Sauvieto-de-prat, Erbo-di-plago.
Noms en français : Sauge sclarée, Toute bonne.
Descripcioun :La touto-bono, que trachis long de camin e de routo, es uno planto pulèu forto, ramificado, lanouso emé d'óudour. Li fueio (e li bratèio) soun larjo. Coumpara emé la sàuvi-d'Etioupìo que ié sèmblo un pau.
Usanço :La touto-bono, coume soun noum lou dis èi vertuouso contro mant un proublèmo. Ajudo à sougna e sarra li plago, èi bono pèr li mau de vèntre (digestioun e règlo), pèr limita li susour, lou coulesteròu e lou sucre dóu sang. Ajudo peréu pèr amoureja e proun enca. Li fueio e li flour podon èstre boutado dins lou manja pèr douna de goust (bevendo, sucrarié,counfituro, soupo...).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Salvia
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Camin
- Ermas
- Champ
- Colo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Pontico
Ref. sc. : Salvia sclarea L., 1753
Mousso-espiralo-di-pichot
Tortella humilis
Pottiaceae
Nom en français : Petite tortelle.
Descripcioun :Aquelo mousso de pichoto taio e d'un verd clar, trachis en mato denso sus li roco cauquiero mountagnouso. Li fueio que se destacon eisadamen, de 1,5 à 3,5 mm e acabado pèr un benc ialin, se recounèisson coume tóuti li Tortella à soun V entre la baso ialino e lou aut verd. Mousso autouïco, fai facilamen d'espouroufite. La sedo jauno, roujinasso à la baso èi longo d'aperaqui 1,5 cm e l'urno (3 mm) a un peristome espirala de dous à quatre tour. La planto es aparado, marcado sus listo roujo categourìo LC valènt à dire soucit minour.
Usanço :Poudèn s'engana emé d'àutri mousso dóu gènre Tortella o de gènre proche. Pamens, es uno di raro mousso-espiralo à faire d'espouroufite emé sa sedo jauno.
Port : Acroucarpo
Taio : 0,3 à 0,5 cm
Fueio : 1,5 à 3 mm
Tipe bioulougico :
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Tortella
Famiho : Pottiaceae
Ordre : Pottiales
Coulour de la flour :
Petalo : 1 à 1,5 cm
Ø (o loungour) flour : Espirala di 2 à 4 tour
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca Si
Autour basso e auto : 0 à 1600 m
Aparado : Noun
Abriéu à juliet
Liò : Roco
- Sòu
- Baso d'aubre
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Oulartico
Ref. sc. : Tortella humilis (Hedw.) Jenn., 1913
(= Barbula caespitosa Schwägr., 1811 = Tortella caespitosa (Schwägr.) Limpr. )